به نقل از «ایسنا»

در اسلام امربه معروف و نهی از منکرِ گزینشی وجود ندارد

تاریخ انتشار: ۶ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۹۴۱۷۳

ایسنا/اصفهان عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در هر جامعه متمدن، تعهد شهروندان به قوانین، بر پایه فرهنگ‌سازی و اختیار و اراده‌ی آزاد است، گفت: مطلوب‌ترین امر را اگر به قهر، غلبه، حکم از بالا به افراد اجبار کنیم، نه‌تنها نمی‌پذیرند، بلکه مقاومت می‌کنند.

حجت‌الاسلام محمد سلطانی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه امر معروف و نهی از منکر، تکلیف عقلی، شرعی و ملی است، اظهار کرد: وقتی که من موضوع پسندیده‌ای در هر حوزه از زندگی را در کتاب، دانش تا سبک زندگی و رفتار درست دریافتم، حس انسان‌دوستی، تعلق اجتماعی و تعهد ملی و مذهبی اقتضا می‌کند که دیگران را به این امر پسندیده فرا بخوانم و درعین‌حال هر انسان خردمند و آزاده‌ای، اگر امری را ناپسند یافت باید به‌مقتضای انسانیت، دیگران را از انجام آن بازدارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او ادامه داد: بدون شک اگر شما در مسیری با مشکل و پرتگاهی روبرو شدید دیگران را هشدار می‌دهید که از این راه نروند؛ این امر، مسئله‌ای نیست که کسی منکر و مخالف آن باشد و اگر امر به معروف و نهی از منکر را درست، معقول، خردمندانه و مشروع توصیف کنیم، همه آن را می‌پذیرند، چراکه این مسئله‌ای طبیعی است که همه ما امر پسندیده را به دیگران توصیه می‌کنیم و نسبت به امر ناپسند هشدار می‌دهیم و به‌ویژه نسبت به کسی که او را دوست داریم این توصیه‌ها را بیشتر ارائه می‌کنیم.

این استاد دانشگاه افزود: مشکل از جایی آغاز می‌شود که این گوشزد کردن، فراخواندن یا هشدار دادن به شکلی خشن انجام‌ و از حالت دوستی و دلسوزی خارج شود و افراد در انجام آن برخورد شخصی داشته باشند؛ برخورد شخصی به این معنا که «من» چه می‌گویم! «من» چه می‌خواهم! و سخن «من» باید حاکم باشد. زمانی که فرا خواندن به‌اجبار و بازداشتن تبدیل‌ و هشدار دادن به رفتار خشونت‌بار تبدیل شود و امر به معروف و نهی از منکر که مسئله‌ای طبیعی و ذاتی است به این حالت درآمد، هر انسانی به آن واکنش منفی نشان می‌دهد.

این نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه آزادیِ انتخاب و اراده آزاد، امری فطری و خدادادی است، تأکید کرد: همه ما انسان‌ها از اجبار متنفر هستیم، من این را بارها در دانشگاه و مکان‌های دیگر دیده‌ام که حتی اگر لیوانی آب گوارا را به‌اجبار به حلق انسانی فرو بریزید واکنش منفی نشان می‌دهد و این کارِ شما را بی‌ادبی و آداب‌ندانی قلمداد می‌کنند. حالت متعارف هم همین است که هر نوشیدنی و خوراکی را در ظرف مناسبی به فرد تعارف کنیم. تعارف کردن، گذاشتنِ انتخاب به اراده فرد است که هرکسی به اراده و انتخاب خود خوراکیِ موردنظر را بردارد، بنابراین مطلوب‌ترین امر را اگر به قهر، غلبه، حکم از بالا و پیش کشیدن نهادهای انتظامی و امنیتی به افراد اجبار کنیم نه‌تنها نمی‌پذیرند، بلکه مقاومت می‌کنند.

شأن نزول آیه «لا اکراهَ فِی‌الدین» و مغالطه در برداشت

عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان با اشاره به آیه ‌«لااکراهَ فی‌الدین، قد تَبَیَنَ الرشد مِنَ الغَی» گفت: در تفسیر این آیه آمده است که فرد مسلمانی همراه با دو فرزند خود برای تجارت به منطقه شام که آن زمان روم شرقی بود سفر کرد، در آن زمان مسیحیت کاتولیک بر آن منطقه حاکم بود و این دو فرزند جوان با دیدن شوکت و زرق‌وبرق کلیسا از اسلام بیرون آمدند و مسیحی شدند. وقتی‌که به مدینه بازگشتند پدرِ مسلمان، این دو فرزند را زندانی کرد و در آب و غذا به آن‌ها سخت گرفت تا از مسیحیت بازگشته و دوباره مسلمان شوند. در این هنگام آیه نازل شد که اکراه، اجبار و قهر و چیرگی در دین نیست، چون دین بر پایه باور و پذیرش درونی است و اصولاً پذیرش و باور درونی اجبارپذیر نیست، این مسئله نه‌تنها شایسته نیست، بلکه دین‌دار کردن مردم به‌اجبار، ممکن هم نیست. بر اساس آیه مذکور اجبار و اکراه در دین وجود ندارد چراکه راستی، درستی از کژی‌ها و انحرافات آشکار شده‌اند، بر همین اساس پیامبر(ص) آن پدر را نزد خود فراخواند و از او خواست که فرزندان خود را آزادکرده و به آن‌ها اختیار بدهد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه برخی می‌گویند در پذیرش اصل دین اکراه نیست، ولی وقتی کسی دینی را پذیرفت در انجام احکام درون آن مجبور است، تصریح کرد: این حرفِ نادرست است، عجیب است که ما بگوییم اصل و پایه دین، اجباری نیست، ولی جزئیات و احکام و فروعات آن اکراهی و اجباری است. نمی‌شود که ما بگوییم فرع مهم‌تر و اساسی‌تر از اصل است که اصل دین را اختیاری قلمداد کنیم و فروعات و احکام جزئی‌تر آن را اجباری بدانیم.

اجازه اجبار به انجام واجبات را نداریم

سلطانی ادامه داد: دو مفهوم است که نباید با یکدیگر آمیخته شوند؛ یک مفهوم، واجب است و یک مفهوم، اجبار. بدون شک دین اسلام، واجبات و محرماتی دارد؛ ۱۷ رکعت نماز در شبانه‌روز، وضو گرفتن برای این نمازها و همچنین روزه گرفتن در ماه رمضان بر افراد مسلمان واجب است و دروغ، قمار و شراب‌خواری و قمار حرام؛ اما نکته آن است که بین اجبار واجب نباید خلط مفهومی ایجاد شود. بر فرزند من واجب است که نماز بخواند، من او را به‌سوی انجام این واجب فرامی‌خوانم و زمینه را با کمک، تشویق و گفت‌وگو برای انجام این واجب از سوی او فراهم می‌کنم، اما پس‌ازاین مرحله آیا می‌توانم او را با اجبار، تنبیه، محروم کردن از حقوق طبیعی مانند غذا به انجام نماز وادارم؟ اجازه دارم که واجب خدا را با قهر، غلبه، چیرگی و اجبار، اجرا کنم؟ این امکان در دین وجود ندارد، وظیفه ما فراخواندن، تشویق کردن و ایجاد زمینه انجام واجب توسط افراد است، اما اگر کسی حکمی را رعایت نکرد، نمی‌توانیم او را کیفر، عذاب و رنج دهیم.

این پژوهشگر تفسیر، کلام و فقه اسلامی خاطرنشان کرد: سخن دیگری که در این زمینه مطرح می‌شود نسبت قانون با امربه‌معروف و نهی از منکر است و تأکیدِ برخی بر این موضوع که مثلاً اجرای قوانین، اجباری است و حجاب هم چون به‌عنوان یک قانون مطرح است باید الزامات قانونی درباره آن اجرا شود. این سخن هم از دو جهت قابل بحث است؛ جنبه نخست اینکه حتی قوانین هم برای اجرا نیاز به فرهنگ‌سازی دارند و در عرصه قوانینِ مدون هم گفته می‌شود که اجبار و کیفرهای خشن چاره‌ساز نیست، چراکه در هر جامعه متمدن، تعهد شهروندان به قوانین بر پایه فرهنگ‌سازی، اختیار و اراده‌ی آزاد است نه وابسته به حضور پلیس.

در اسلام امربه معروف و نهی از منکرِ گزینشی وجود ندارد

عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان تأکید کرد: بدون شک هر منکری که بزرگ‌تر، تأثیرگذارتر و فراگیرتر است نهی از آن مهم‌تر و واجب‌تر است و این مسئله‌ای کاملاً پذیرفته‌شده و منطقی است. اگر بیماری با مقداری ریزش مو، حساسیت پوستی و سرطان به پزشک مراجعه کند هر انسان عاقلی تأیید می‌کند که درمان سرطان برای او اولویت دارد و حتی یک‌لحظه نباید صرف درمان بیماری کوچک‌تر کرد، بلکه باید تمام قدرت و ظرفیت درمانی را به درد مهم‌تر و کشنده‌تر اختصاص دهیم. 
 
سلطانی تأکید کرد: اگر واقعاً شیعه امیرالمؤمنین(ع) هستیم، ایشان وظیفه و حق مردم را خیرخواهیِ حاکم می‌داند، به این معنا که نکات مثبت، پیروزمندی‌ها، توفیقات گفته و قدردانی شود و درعین‌حال دردها، کاستی‌ها و شیوه‌های نادرست هم ذکر و اصلاح آن‌ها مطالبه شود، خود حضرت در نهج‌البلاغه می‌فرمایند که «هیچ‌گاه مرا از مشورت و همفکری خود محروم نکنید»؛ نمی‌شود دین گزینشی و امر به معروف و نهی از منکر گزینشی داشته باشیم، درجایی نهی از منکر کنیم و در جایی سکوت و درجایی از منکری پشتیبانی کنیم، نمی‌توان منکر نزدیکان خود را ندیده گرفت و حتی پشتیبانی کنیم و منکر دیگران را حد بزنیم. رعایت نکردن احکام واجب دین، اشتباه است، اما اجبار انسان‌ها با ابزار خشونت‌آمیز به انجام تکلیف شرعی هم خود حرام است، چراکه تنفر از دین و احکام دینی را ایجاد می‌کند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری امر به معروف و نهي از منكر گشت ارشاد مهسا امینی معروف و نهی از منکر وجود ندارد مسئله ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۹۴۱۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعتماد دوباره به‌ یوشیدا و بازگشت چامیزو

آمریکایی‌ها که هنوز در دو وزن ۵۷ و ۶۵ کیلوگرم سهمیه المپیک نگرفته‌اند با «اسپنسر لی» و «زین رترفورد»؛ برنده امیرمحمد یزدانی در فینال جهانی ۲۰۲۳، به استانبول خواهند آمد. - اخبار ورزشی -

به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری تسنیم، مسابقات کشتی گزینشی جهانی، روزهای 20 تا 23 اردیبهشت در استانبول برگزار می‌شود. بعد از مسابقات جهانی بلگراد که مجموعاً 5 کشتی‌گیر (نفرات اول، دوم، سوم مشترک و پنجم حقیقی) از آن سهمیه المپیک گرفتند و برگزاری 4 مسابقه گزینشی قاره‌ای که در هر کدام از آنها دو کشتی‌گیر راه یافته به فینال صاحب سهمیه المپیک شدند، در این رقابت‌ها در مجموع 54 کشتی‌گیر در سه رشته آزاد، فرنگی و زنان مجوز شرکت در المپیک را دریافت خواهند کرد.

در این رقابت‌ها که آخرین گزینشی المپیک در رشته کشتی است، علاوه بر فینالیست‌ها، نفر سوم حقیقی که از مسابقه پلی‌آف بین بازنده‌های دو فینالیست مشخص خواهد شد، سهمیه می‌گیرند.

آمریکایی‌ها که هنوز در دو وزن 57 و 65 کیلوگرم سهمیه المپیک نگرفتند، بعد از برگزاری مرحله نهایی انتخابی تیم ملی‌شان، با اسپنسر لی که توماس گیلمان را شکست داد در وزن اول و با زین رترفورد قهرمان وزن غیرالمپیکی 70 کیلوگرم جهان در سال 2023 که برنده امیرمحمد یزدانی در فینال بلگراد است، عازم استانبول می‌شوند.

ترکیه‌ی میزبان نیز سلیمان آتلی در 57 کیلو، عبدالله توپراک در 65 کیلو، سونور دمیرتاش در 74 کیلو و عثمان گوکن در 86 کیلوگرم را در این مسابقات دارند.

به نظر می‌رسد در ترکیه بیشتر نگاه‌ها به سمت فرانک چامیزو باشد، کشتی‌گیری که مبارزه‌ای بحث‌برانگیز با توران بایراموف آذربایجانی در مرحله نیمه‌نهایی وزن 74 کیلوگرم گزینشی اروپایی داشت و اشتباهات محرز داوری، که به تایید اتحادیه جهانی رسید، نتیجه این کشتی را به سود کشتی‌گیر میزبان تغییر داد.

اتحادیه جهانی البته صرفا به محرومیت سنگین داوران مسابقه بسنده کرد و با استناد به قانون، نتیجه را تغییر نداد. تنها پوئنی که به کشتی‌گیر ایتالیایی داده شد، حضورش در سید یک وزن 74 کیلوگرم مسابقات استانبول بود. او حالا شاید شاخص‌ترین کشتی‌گیری باشد که در ترکیه به دنبال سهمیه المپیک است.

ژاپنی‌ها که در گزینشی آسیایی هم با آرش یوشیدا به دنبال کسب سهمیه بودند و این کشتی‌گیر ایرانی-ژاپنی مقابل امیرعلی آذرپیرا تن به شکست داد و از دور رقابت‌ها حذف شد، بار دیگر به او برای کسب سهمیه 97 کیلوگرم اعتماد کرده‌اند.

از جمله دیگر کشتی‌گیران شاخص حاضر در ترکیه، می‌شود به زاندانبود مغولی و امان هندی در 57 کیلو، تولگا تومور اوچیر مغولی، عبدالمجید کودیف تاجیک و سوجیت هندی که به جای باجرانگ به ترکیه می‌آید در 65 کیلو، آوتاندیل کنتچادزه گرجی، سالکازانوف از اسلواکی و ایمان مهدوی کشتی‌گیر ایرانی‌الاصل که به اسم UWW دررقابت‌ها شرکت می‌کند در 74 کیلو، ماگومد شریپوف بحرینی، دیپاک پونیای هندی و بوریس ماکائف از اسلواکی در 86 کیلو، ماگومد ابراگیموف ازبک در 97 کیلو و دنیل لیگتی مجارستانی در 125 کیلوگرم اشاره کرد.

انتهای پیام/